Najważniejsze jest to, jak żyjemy” – pisze norweska lekarka neurolog. I radzi, by życie nasycać ćwiczeniami mózgu, bo to one mogą usprawnić jego działanie, uwolnić „dodatkowe moce”, a także nie pozwolą mu zasklepić się w rutynie. „Każde wyzwanie rzucane mózgowi na co dzień przynosi nam korzyści” – dodaje. Nie obawiajmy się, że stawiać mu trzeba wyzwania wielkie, wystarczą drobne, choć i one są ciężką pracą, ale wykonywaną jakby mimochodem. Może to być na przykład przełożenie zegarka z lewej na prawą rękę – na pytanie: „która godzina?”, mózg kieruje nasze spojrzenie rutynowo na lewy przegub, a tu nic, trzeba przenieść wzrok na prawy. I już jest inaczej, już coś się zmieniło, jest nowy cel. Niby drobiazg, ale pobudzający działanie mózgu. W ten sposób stymulujemy budowę nowych połączeń między komórkami, z których się składa. I o to chodzi. Kaja Nordengen pokazuje, jak trenować mózg, jak pobudzać pamięć i inne jego funkcje. W prosty sposób: zagadać do kogoś nieznajomego, policzyć coś, zająć się jakąś łamigłówką. A w efekcie osiągnąć jego skuteczniejszą pracę, od której przecież bardzo wiele zależy w naszym życiu.
 

Stephen Joseph, wybitny psycholog zajmujący się badaniem rozwoju człowieka, zaczyna od wyrażenia zdziwienia, że psychologia dopiero w latach 90. zdała sobie sprawę z tego, jak ważna jest tytułowa autentyczność. Wcześniej człowiek odnosił się do wzorców już ukształtowanych i jakoś – na miarę swoich możliwości – dostosowywał samego siebie do nich i w ten sposób (mówiąc brutalnie) ograniczał samego siebie, swoją autentyczność. Joseph odwołuje się do opinii psychoterapeuty Carla Rogersa, według którego „autentyczność oznacza bycie autorem własnego życia”. Oczywiście ani jego zdaniem, ani zdaniem autora książki nie oznacza autentyczność egoizmu i nieliczenia się z innymi ludźmi – autentyczność to „żmudny proces nieustannego dążenia do równowagi w zaspokajaniu własnych potrzeb, przy jednoczesnym życiu z innymi ludźmi w taki sposób, który spełnia potrzeby tych wzajemnych relacji”. I jak dalej pisze Joseph, „w takim rozumieniu autentyczność wymaga, aby człowiek znał siebie, miał świadomość swoich wewnętrznych stanów emocjonalnych i posiadał zdolność wyrażania tych emocji wobec innych”. To cytaty z pierwszego rozdziału książki. Według mnie najważniejsze pojęcia zawarte w nich to „równowaga” oraz „umiejętność wyrażania emocji wobec innych”. I dalej Joseph rozwija wywód w ten sposób, by pokazać, jak można i trzeba wyrobić w sobie zdolność do zachowania wspomnianej równowagi i jak się nauczyć układania współżycia z innymi, bez tracenia własnej autentyczności. By ów wywód był jasny, przytacza wiele przykładów ze swojej praktyki terapeutycznej – zamieszcza zestawy ćwiczeń, które mają pomóc czytelnikowi zbudować w sobie podstawy autentyczności, a więc głębokiego poznania samego siebie i w konsekwencji ułożenia sobie szczęśliwego życia.
 

Książka Gray’a Mężczyźni są z Marsa, kobiety z Wenus przed wielu laty była wielkim wydawniczym przebojem i pokazała milionom ludzi, jak budować swoje związki, jak się w parach porozumiewać, mimo zaznaczonego symbolicznie w tytule antagonizmu usposobień i życiowych postaw. Jej wielki sukces sprawił, że autor napisał kilka następnych, nawiązujących do tamtej. No, a teraz mamy kolejną jej kontynuację, ale ważniejszą od wszystkich innych. Oto bowiem świat się zmienia i te zmiany wpływają na „marsjańskich” mężczyzn i „wenusjańskie” kobiety, co zresztą dostrzega gołym okiem każdy, bez pomocy eksperta z dziedziny związków międzyludzkich, jakim jest Gray. Ale ekspert jest oczywiście od tego, by na sprawy patrzeć głębiej i analizować je w oparciu o swoją wiedzę. W dzisiejszym świecie – mówiąc najkrócej – kobiety dopuszczają do głosu ukryty gdzieś w głębi męski pierwiastek ich natury i twardo upominają się (słusznie!) o wiele zabranych im praw, o stanowiska, płace, dominację itd. Natomiast mężczyźni jakby zmęczeni wiekami odgrywania roli „Marsjan”, czyli wojowników, coraz wyraźniej pokazują swoją część kobiecą, co przejawia się choćby w zwracaniu większej uwagi na ubiór, nie wspominając o wielu innych sprawach, takich, że jakby mniej im zależy na władzy i samodzielności. Nic dziwnego, że pojawiają się nowe problemy w związkach tworzonych przez przedstawicieli nowego pokolenia – mężniejących kobiet i niewieściejących mężczyzn. I o tym napisał książkę John Gray, najgłośniejszy specjalista od takich spraw. Warto przeczytać, nawet jeśli nie są to bezpośrednio nasze problemy, bo jest to na drugim swoim planie książka o głębokich i ukrytych przemianach zachodzących w świecie.
 

„To nie jest książka, która ma was nauczyć czegoś nowego lub przedstawić nową strategię radzenia sobie w życiu” – wyjaśnia autor. Jej celem jest pomoc w doprowadzeniu każdego do odkrycia prawdy o tym, że ma w sobie wszystko, czego potrzebuje, żeby być szczęśliwym. Ta książka to jakby mocny skrót wielu wątków wyjętych z doświadczeń starożytnej filozofii chińskiej, z chrześcijaństwa i innych nauk duchowych. Wszystko metaforyczne, jak Dom, do którego prowadzić ma duchowa podróż, Dom, który każdy ma w Sobie i w którym może doświadczyć pełni, całości „w stanie świadomości niedefiniowanej przez czas”. Droga to 10 kroków – jak zwykle w takich przypadkach: od „Kultu ja” przez miłość, „akt wiary” do osiągnięcia pełni szczęścia, czyli Domu. Terminologia nieco inna, ale sens dobrze nam znany.
 

Co tu dużo pisać – tę książkę kupiło już ponad osiem milionów ludzi na całym świecie, w Polsce też cieszy się dużym powodzeniem, jako że do księgarń trafiło już jej trzecie wydanie. Czyli rzecz dobrze znana, ceniona, szanowana, potrzebna ludziom. Mówiąc najkrócej, jest to przystępny poradnik stosowania tzw. analizy transakcyjnej stworzonej kiedyś przez Erica Berne’a, dzięki której łatwo zrozumieć złożone relacje między ludźmi, „naprawiać” je i tym samym zmieniać swoje życie na lepsze. Autorki książki są popularyzatorkami tej metody i wiedzą, jak to robić, dlatego opisują ćwiczenia o rozmaitym stopniu trudności, odwołują się do przykładów z praktyki psychoterapeutycznej, a teoretyczne wywody uprzystępniają czytelnikowi dużą ilością wykresów i diagramów, spośród których szczególnie pomocne są te, które wyjaśniają przebiegi i układy relacji w grupach ludzi. „Wygrać” w tytule książki, to nie „wygrać” w znaczeniu pokonać kogoś, które jednak zawiera w sobie element agresji, ale wygrać swoje życie, tak je zbudować i poprowadzić, by być wygranym na życiowej loterii.
 

Intrygująca lektura na długie zimowe wieczory. I nie tylko. Tadeusz Oszubski, doświadczony autor kilku powieści oraz wielu książek opowiadających o niezwykłych zdarzeniach, tym razem opisał ponad dwadzieścia tajemniczych przedmiotów z przeszłości, które odkryto w ostatnich latach i których powstania nie da się w żaden sposób dopasować do epoki, z której pochodzą.

O geoglifach, czyli wielkich rysunkach z płaskowyżu Nazca, słyszeli chyba wszyscy, o napisanym nieznanym nikomu alfabetem manuskrypcie Voynicha słyszało i czytało wielu z nas, ale oczywiście te dwa przykłady nie wyczerpują liczby odkrytych tajemniczych artefaktów (czyli przedmiotów będących dziełem rąk ludzkich).

Oszubski opisuje np. maszynę z Andikithiry, skomplikowany mechanizm (starożytny komputer?) wyprzedzający o dwa tysiąclecia podobne urządzenia. Albo rzeźbę tzw. Głodujących z Sakkary – czy to pozostałość po nieznanej afrykańskiej cywilizacji, czy może, jak chcą inni, wizerunek kosmitów? Oszubski nie buduje w swoich przystępnie napisanych tekstach fantastycznych hipotez, referuje stan badań, przedstawia to, co się o tych wszystkich artefaktach pisze i pozostawia czytelników z tą wiedzą, którą zgromadził, jakby mówiąc: wiecie tyle, co ja, więc sami oceniajcie, w co wierzyć i jakie jest najbardziej prawdopodobne wyjaśnienie ich pochodzenia. A jeśli tematy was zainteresowały, pogłębiajcie wiedzę na ich temat samodzielnie. Inaczej mówiąc: rozbudza ciekawość, a tym samym prowokuje do myślenia.
 

W listopadowym „Czwartym Wymiarze” publikowaliśmy fragment książki dr Danuty Adamskiej-Rutkowskiej. Autorka jest specjalistką w dziedzinie inżynierii chemicznej oraz procesowej i kierownikiem zespołu prowadzącego prace eksperymentalne dla celów matematycznego modelowania procesów. Jej książka jest dowodem, że poważnie interesuje się też „fenomenem świadomości” i w tych swoich zainteresowaniach nie daje się zamknąć na obszarze konwencjonalnego podejścia do zagadnienia. Szczególnie interesuje ją – jak to sama określa – związek ducha i materii czy obszary pogranicznego tego, czym zajmuje się nauka skupiona na tym, co materialne, czyli inaczej mówiąc mierzalne, uznając, że reszta – to, co niemierzalne – jest spekulacją i jeszcze nie może być traktowane w sposób naukowy, bo nie da się zweryfikować. Ale też jest to teren, na który wchodzi coraz więcej uczonych, bo przecież nauka ma to do siebie, że wciąż poszukuje nowych wyzwań. A że jeszcze nie da się tu wszystkiego zmierzyć i zważyć…

Cóż, pewnie wkrótce stworzone zostaną odpowiednie narzędzia i to, co jest teraz domeną wizjonerów, będzie wówczas badane w sposób taki, jak obecnie świat materialny. Na dzisiaj musimy uwierzyć autorce, że jest już „wiele dowodów potwierdzających autonomiczność kompleksu świadomościowego w stosunku do ciała”. Istnieje wiele relacji i obserwacji, że tak jest istotnie. I dr Adamska-Rutkowska traktuje je poważnie i stara się badać bez emocji, a w każdym razie zbierać je i systematyzować, niejako przygotowując grunt dla przyszłych badaczy, którzy będą dysponować doskonalszymi narzędziami niż ona dzisiaj. Ale już jest pewna, że rację miał jeden z pionierów takich badań, Hector Durville, który dowodził, że o naszej osobowości stanowi „ciało fluidalne”, „natomiast ciało organiczne jest jedynie narzędziem, którym kompleks świadomościowy posługuje się w celu wkroczenia w świat materialny czasoprzestrzeni”.

Cała jej książka jest napisanym przystępnie – na tyle, na ile jest to możliwe – wywodem na ten temat i wiele pokrewnych. Jest to druga część ambitnie zaplanowanego cyklu, który ma się składać z czterech książek. Autorka chce nimi przełamać samoograniczenie naszej wiedzy. „Dlaczego wciąż trwamy przy starych przekonaniach?” – stawia pytanie, na które nie ma dobrej odpowiedzi. Ponieważ jestem laikiem w tej dziedzinie, nie chcę tu dawać odpowiedzi własnej, więc napiszę tylko coś, co może jest zbyt brutalne: trwamy przy starych przekonaniach ze strachu, bo się boimy tego wszystkiego, co się może odsłonić i zburzyć fundamenty naszej wizji świata. Autorka książki natomiast pisze dalej delikatniej, że „obserwowane zjawiska anomalne zdecydowanie podważają podstawowe założenia obowiązujące w konwencjonalnej nauce, wręcz zmuszają do spojrzenia na otaczający nas świat z zupełnie innej perspektywy. Oznacza to, że możemy stanąć w obliczu kolejnej rewolucji naukowej, która zachwieje naszym światopoglądem potężniej niż wszystkie jej poprzedniczki”. Mocna książka i mocno poruszająca.

To nie pierwsza w naszych księgarniach książka o mowie ciała i z pewnością nie ostatnia. To teraz temat nurtujący wielu, bo w życiu każdego człowieka jest mnóstwo sytuacji, w których chce się zaprezentować z jak najlepszej strony i także takich, w których chce, jak najszybciej i najlepiej rozszyfrować prawdziwe myśli i odczucia swego rozmówcy. Więc tu wszystko mamy detalicznie i przystępnie opisane i wyjaśnione. Autor jest pewien, że każdy po przestudiowaniu jego książki zyska podczas spotkania z drugim człowiekiem „decydującą potencjalną przewagę”, co pomoże mu w negocjacjach, dyskusji, a nawet grze w pokera. Oczywiście bez gwarancji stuprocentowej skuteczności, ale dostarcza wielu „narzędzi”, jak „szybko i łatwo odkryć, co ktoś myśli i czuje”, co ukrywa, dlaczego udaje, jakie jest jego poczucie własnej wartości. Itd., itd. Napisał ją doktor psychologii, a więc fachowiec od tych spraw, który dzieli się swoja wiedzą. Nie ma powodu lekceważyć tego, co napisał, a wiele można się nauczyć.